Nhật Bản nổi tiếng là một trong những quốc gia có tuổi thọ trung bình cao nhất thế giới, với tuổi thọ trung bình là 83,7 tuổi, theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Ngoài chế độ ăn uống lành mạnh, tập luyện thường xuyên, người Nhật hiểu ra cách sống lâu hơn là nhờ một từ “Ikigai”. Trong tiếng Nhật, Iki nghĩa là sống, Gai nghĩa là lý do và từ Ikigai có nghĩa là “lý do để sống”.

Thói quen này thường phổ biến ở vùng Okinawa, một nhóm đảo phía nam của Nhật Bản. Nơi này được mệnh danh là “Vùng đất của những người bất tử” vì có những người có tuổi thọ cao nhất và tỷ lệ sống đến trăm tuổi cao nhất thế giới. Cư dân Okinawa là một trong những cộng đồng người sống thọ và hạnh phúc nhất thế giới.

Trong buổi trò chuyện “Làm thế nào để sống thọ trên 100 tuổi”, nhà báo Dan Buettner tiết lộ rằng ông đã phát hiện ra những đặc điểm sống của 5 khu vực trên thế giới, nơi có dân số sống thọ nhất. Trong tất cả các “vùng xanh” đó – như cách Buettner miêu tả – người dân Okinawa có tuổi thọ cao nhất.

“Tại Mỹ, chúng tôi phân chia cuộc sống của người trưởng thành thành hai giai đoạn: Cuộc sống làm việc và cuộc sống nghỉ hưu. Tuy nhiên, ở Okinawa, thậm chí không tồn tại khái niệm nghỉ hưu. Thay vào đó, chỉ đơn giản là Ikigai, về cơ bản có nghĩa là lý do khiến bạn thức dậy mỗi buổi sáng,” Buettner chia sẻ.

Buettner đưa ra ví dụ về Ikigai của một số người Okinawa: “Đối với một ngư dân 101 tuổi, đó là việc đánh cá cho gia đình ông ấy ba lần một tuần. Với một phụ nữ 102 tuổi, đó là việc chăm sóc đứa cháu nhỏ dễ thương của bà ấy (bà ấy nói đó như là bước vào thiên đàng). Còn với một võ sư karate 102 tuổi, đó là việc dạy võ thuật.”

Kết hợp với nhau, những giá trị sống đơn giản này cho ta thấy điều tạo nên bản chất của ikigai: ý thức về mục đích, ý nghĩa và động lực trong cuộc sống.

Lợi ích của Ikigai

Trong nhiều năm, các nhà nghiên cứu đã cố gắng tìm ra những lý do đằng sau một cuộc sống lâu dài và khỏe mạnh. Mặc dù câu trả lời là sự kết hợp giữa gen tốt, chế độ ăn uống và tập thể dục, nhưng có những nghiên cứu cũng gợi ý rằng việc tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống cũng là một nhân tố quan trọng.

Trong một nghiên cứu năm 2008 của Đại học Tohoku, các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ hơn 50.000 người tham gia (tuổi từ 40 đến 79) và phát hiện ra rằng những người có ikigai trong đời có nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tỷ lệ tử vong thấp hơn. Nói cách khác, 95% số người được hỏi có ikigai vẫn còn sống sau 7 năm kể từ cuộc khảo sát ban đầu so với 83% người không có.

Không thể nói liệu ikigai có đảm bảo tuổi thọ trong cuộc sống thông qua nghiên cứu đơn lẻ này hay không, nhưng những phát hiện cho thấy rằng ý thức về mục đích sống có thể khuyến khích một người xây dựng cuộc sống hạnh phúc và phong phú.

95% số người được hỏi có ikigai vẫn còn sống sau 7 năm kể từ cuộc khảo sát ban đầu.

Tìm kiếm Ikigai bên trong chính bạn

Không có cách dễ dàng nào để tìm kiếm Ikigai của chính bạn, nhưng bạn có thể bắt đầu bằng việc đặt ra cho mình những câu hỏi đơn giản: Điều gì làm bạn hạnh phúc? Bạn giỏi ở lĩnh vực nào? Bạn đánh giá cao điều gì? Điều gì thúc đẩy bạn thức dậy mỗi buổi sáng?

Tìm kiếm Ikigai của chính mình thực sự mất thời gian. Bí mật, chính là tìm hiểu 5 điều cốt lõi của Ikigai, rồi áp dụng vào cuộc sống của mình.

Theo nhà thần kinh học Ken Mogi, người từng xuất bản hơn 30 bài báo về khoa học thần kinh nhận thức, có 5 trụ cột để bạn sống theo Ikigai:

1. Bắt đầu bằng những bước nhỏ

Bắt đầu bằng những bước nhỏ và thực hiện từng bước một cẩn thận chính là đặc điểm của trụ cột này, và nó được áp dụng vào mọi điều bạn làm trong đời sống.

Ví dụ, nông dân thủ công dồn thời gian, tâm huyết của họ trong việc tạo ra sản phẩm tốt và ngon nhất. Họ lấy đất, cắt tỉa, tưới nước cho sản phẩm của mình một cách cẩn thận. Ý thức về việc bắt đầu từ những bước nhỏ sẽ đẩy họ đi những bước dài đáng kinh ngạc. 

2. Giải phóng bản thân

Khi giải phóng bản thân, bạn có thể buông bỏ những ám ảnh và nhìn thấy những thứ quan trọng với mình trong ánh sáng rõ ràng, tích cực hơn.

Thực hành sự chấp nhận là điều cần thiết với trụ cột này, nhưng tuy nhiên, nó cũng là một trong những nhiệm vụ khó khăn nhất mà chúng ta phải đối mặt trong cuộc sống. Nhưng nếu bạn có thể vượt qua được chướng ngại này và hạnh phúc với việc bạn là ai, đó có thể là một trải nghiệm cực kỳ hữu ích. 

3. Hài hòa và bền vững

Bạn sẽ không thể nào đạt được những mục tiêu của mình nếu chỉ mải tranh đấu với những người xung quanh. Tạo dựng và duy trì cộng đồng quanh mình sẽ giúp bạn có một hệ thống hỗ trợ mạnh mẽ, để đưa bạn qua những thời điểm khó khăn nhất trong cuộc sống.

4. Niềm vui từ những điều nhỏ nhặt

Tìm kiếm niềm vui từ những điều nhỏ bé: không khí buổi sáng, một tách cafe, hoặc tia nắng mặt trời… có thể là một phần của những gì thúc đẩy bạn tỉnh dậy vào mỗi sáng.

5. Ở đây và bây giờ

Trụ cột này có lẽ là sâu sắc nhất. Để có mặt ở đây, bây giờ, điều quan trọng chính là tập trung vào hiện tại và không phán xét mỗi ngày.

Nhiều đô vật sumo xác nhận rằng việc “ở đây, bây giờ” là hoàn toàn cần thiết cho việc chuẩn bị và chiến đấu trong mỗi trận đấu. Họ cho rằng đắm mình vào hiện tại sẽ giúp duy trì trạng thái tinh thần cho một phần biểu diễn đạt kết quả tối ưu.

Đinh Anh