Nuôi dạy con là một hành trình đầy thử thách, nhất là khi trẻ lớn lên với vô số thay đổi về tâm lý, hành vi và môi trường xung quanh. Đôi khi, mọi thứ diễn ra quá nhanh khiến cha mẹ không kịp thích nghi, rơi vào trạng thái hoang mang vì chẳng biết phải làm sao để đồng hành cùng con một cách tốt nhất.

Gần đây, 1 người mẹ ở Trung Quốc đã bày tỏ nỗi bất lực khi con gái 13 tuổi đột ngột thay đổi hoàn toàn. Ngay từ bé, cô bé đã được mẹ dành nhiều tâm huyết cho việc học, tham gia đa dạng lớp từ logic, tiếng Anh, múa đến vẽ. Khi lên tiểu học, thời khóa biểu càng dày đặc với các lớp bổ trợ cuối tuần và trung tâm ôn luyện trong kỳ nghỉ. Dù đôi lúc không mấy hứng thú, nhưng nhờ sự bền bỉ khích lệ của mẹ, cô bé dần thích nghi với nhịp sống này.

Mọi thứ ban đầu diễn ra suôn sẻ. Con gái luôn đạt điểm cao, ngoan ngoãn và chăm chỉ. Người mẹ tin rằng mình đang đi đúng hướng. Nhưng rồi, khi con lớn hơn, áp lực học hành ngày càng nặng, mọi thứ bắt đầu trật bánh. Điểm số tụt dốc, con bé mất dần hứng thú với việc học, liên tục than “Con không làm được” và viện đủ lý do để trì hoãn bài tập: lúc thì đói, khi thì khát, thậm chí than… ngứa ngáy.

Ban đầu, người mẹ vẫn kiên nhẫn khuyên nhủ: “Chỉ cần cố gắng hơn chút nữa, mọi chuyện sẽ ổn thôi”. Nhưng càng động viên, con gái lại càng chây lười. Học xong là lao ngay vào TV, bài tập thì làm đối phó. Khi bị nhắc nhở, cô bé phản ứng bằng đủ chiêu: rung chân gây ồn, từ chối làm bài nếu không được mẹ giải thích cặn kẽ.

Cuối cùng, người mẹ mất kiên nhẫn, quyết định kèm cặp con chặt chẽ đến 11 giờ đêm mỗi ngày. Mặc dù điểm số có cải thiện, nhưng con vẫn không thực sự chủ động, chỉ học khi có mẹ giám sát. Nghe theo lời khuyên của bạn bè, người mẹ cũng thử buông tay, nhưng ngay lập tức điểm số lại rớt thảm. Trước kỳ thi giữa kỳ, cô bé hứa “sẽ cố gắng hơn”, nhưng kết quả vẫn chỉ ở mức trung bình.

Bối rối và bất lực, người mẹ không biết phải làm gì để đánh thức động lực bên trong con. Cô chia sẻ: “Tôi đã thử mọi cách, từ động viên, thưởng phạt đến kèm cặp nghiêm khắc, nhưng con bé vẫn thờ ơ với việc học. Tôi thực sự không biết phải làm sao nữa”.

Trong quá trình trưởng thành, trẻ sẽ có những giai đoạn mất động lực học tập. Khi đó, cha mẹ không nên ép buộc hay chỉ dựa vào phần thưởng để khuyến khích, vì điều này có thể khiến trẻ càng thêm áp lực và chống đối. Thay vào đó, việc thay đổi cách tiếp cận sẽ giúp con tìm lại niềm vui và ý chí tự học.

Điều quan trọng nhất là cha mẹ cần đặt niềm tin vào con. Thay vì kiểm soát hay trách mắng, hãy khơi gợi sự tự tin bằng cách đặt ra những mục tiêu nhỏ, dễ đạt được, giúp trẻ có cơ hội trải nghiệm thành công. Ví dụ, cha mẹ có thể khuyến khích con học 5-7 từ mới mỗi ngày và ghi nhận sự cố gắng của con, ngay cả khi kết quả chưa hoàn hảo. Việc này giúp trẻ cảm thấy việc học không quá nặng nề và dần hình thành thói quen tốt.

Bên cạnh đó, hãy kiên nhẫn khi con gặp thất bại. Trẻ có thể chán nản, trì hoãn hoặc mất tập trung, nhưng thay vì vội vàng trách mắng, cha mẹ nên bình tĩnh đồng hành, tạo điều kiện để con tự điều chỉnh. Việc biến học tập thành một thói quen nhẹ nhàng, không gượng ép sẽ giúp con tiếp cận kiến thức một cách tự nhiên và chủ động hơn.

Ngoài ra, cảm xúc cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình học tập. Khi con chán nản, thay vì thúc ép, cha mẹ có thể cho con thời gian thư giãn, trò chuyện để giúp con giải tỏa căng thẳng, sau đó nhẹ nhàng khuyến khích con quay lại việc học với tâm trạng thoải mái hơn. Một tinh thần vui vẻ sẽ giúp trẻ tiếp thu kiến thức dễ dàng hơn nhiều.

Cha mẹ không cần quá lo lắng khi con mất động lực học tập. Quan trọng nhất vẫn là sự kiên nhẫn, thấu hiểu và tạo điều kiện để con tự khám phá niềm vui trong việc học. Khi trẻ cảm nhận được giá trị của nỗ lực cá nhân, động lực thực sự sẽ xuất hiện và duy trì bền vững từ bên trong.

Trang Vũ