Nhà văn Kim Dung từng nói: Sức ảnh hưởng xã hội của Tam Quốc Diễn Nghĩa vượt xa giá trị văn học của nó.
“Tam Quốc”, nhìn từ góc độ rộng, đó là chuyện quốc gia đại sự, nhưng xét cho cùng thì đó lại là một trò chơi về “nhân tính”. Khi bạn bóc cái kén ra và đọc lại toàn bộ câu chuyện, bạn có thể nhận ra một sự thật: Gốc rễ của mọi thành công hay thất bại không gì khác ngoài “bản chất con người”.
Người khôn ngoan nắm bắt được bản chất con người, điều khiển lòng người, là người làm chủ ván cờ.
Những kẻ ngốc bị thao túng và trở thành con tốt mà không hề nhận ra.
Nếu hiểu được sự tinh tế của con người thời Tam Quốc thì bạn sẽ có thể phát triển mạnh mẽ trong những mối quan hệ xã hội phức tạp.
01. Người nghèo tham lợi nhuận
Vào cuối thời Đông Hán, có một đội quân mà tất cả các chư hầu đều muốn tiếp cận, nhưng vẫn e ngại không dám hành động. Đó là đội quân Thanh Châu.
Đội quân này sở hữu hơn 1 triệu binh lính và gia đình, trong đó những người khỏe mạnh cường tráng lên tới hơn 300.000 người.
Tuy nhiên, nguồn gốc của họ lại là quân Khăn Vàng, một đội quân được hình thành bởi những tên trộm nổi loạn, thường xuyên xảy ra các cuộc nổi dậy và bạo loạn.
Có thể nói đội quân này là một thanh kiếm sắc bén để tiêu diệt kẻ thù nhưng đồng thời cũng là một con hổ có thể phản lại chủ nhân.
Điều bất ngờ là cuối cùng, quân Thanh Châu đã chọn Tào Tháo, người khi đó chưa có thế lực mạnh mẽ, và đã trung thành với ông kể từ đó.
Không có lý do khác.
Là một đội quân nông dân nổi dậy, đặc điểm lớn nhất của quân Thanh Châu là nghèo khổ và tham lam, và Tào Tháo đã khai thác điều này. Mỗi lần chiếm được một tòa thành, Tào Tháo đều thưởng cho họ tất cả vàng bạc, trang sức, những bức tranh nổi tiếng và đồ cổ thu được, bất kể giá trị của chúng. Chính Tào Tháo đã từng nói: “Trong quân không có tài lực thì quân sĩ không đến tham gia, trong quân không có khen thưởng thì quân sĩ không dũng cảm tiến lên.”
Trên thế giới này có vô số người, ai lại không muốn lợi ích? Bản chất con người là tìm kiếm lợi nhuận.
Người thông minh có thể lùi lại ba bước khi đối mặt với lợi ích, đồng thời xem danh vọng và sự giàu có như một vũ khí sắc bén để điều khiển bản chất con người.
Trong thời Tam Quốc, vị tướng dũng mãnh nhất là Lữ Bố, nhưng ông lại có cái kết thảm hại, nguyên nhân chính là vì tham lam, nhìn thấy lợi nhỏ mà quên đi đại nghĩa. Lữ Bố tuy là một mãnh hổ, nhưng nhiều lần sẵn sàng để người khác điều khiển chỉ vì một chút lợi nhuận nhỏ.
Tham mưu của Đổng Trác, Lý Túc từng nhận xét về Lữ Bố rằng: “Hữu dũng nhưng vô mưu, thấy cái lợi nhỏ mà quên đi đại nghĩa, có thể dùng cái lợi để điều khiển.”
Lý Túc dùng một chiếc xe chở đầy châu báu và một con ngựa tốt để thuyết phục Lữ Bố phản bội nghĩa phụ Đinh Nguyên và gia nhập Đổng Trác. Khương Thái Công từng nói: Trời có thời, đất có của cải, ai có thể chia sẻ với người khác, người đó sẽ có được thiên hạ.
Những người ở trình độ càng thấp thì càng dễ bị mù quáng bởi những lợi ích trước mắt; trong khi những cao nhân lại sẵn sàng nhận lấy những lợi ích lớn hơn thông qua việc cho đi và chia sẻ. Nếu muốn công thành danh toại, điều đầu tiên là phải học được cách chia sẻ lợi ích.
02. Kẻ yếu khao khát sự tôn trọng
Quỷ Cốc Tử từng nói: Kẻ yếu khao khát sự tôn trọng. Sống ở đời, ai chẳng có lúc, lực bất tòng tâm, đối mặt với một người như vậy, bạn càng thể hiện sự tôn trọng với họ, họ sẽ càng cố gắng đền đáp bạn.
Vào năm Kiến An thứ mười ba, Lưu Chương cử Trương Tùng đến chào hỏi Tào Tháo. Trương Tùng đầy hiểu biết và tham vọng, muốn thuyết phục Tào Tháo liên minh.
Tuy nhiên, Tào Tháo không thích vẻ ngoài xấu xí của Trương Tùng, không chịu nghe những điều ông nói, sau khi chế nhạo ông, Tào Tháo cho người đuổi Trương Tùng.
Trên đường trở về Di Châu, Trương Tùng, người ôm trong mình tham vọng lớn, đã đi qua lãnh thổ của Lưu Bị ở Kinh Châu.
Lưu Bị khi đó hạ mình đích thân chào đón Trương Tùng một cách long trọng. Thấy vết thương của Trương Tùng, Lưu Bị đích thân bôi thuốc cho ông. Lưu Bị còn cho biết: “Chỉ hận khoảng cách quá xa, không thể nghe lời thầy dạy”.
Trong vài ngày tiếp theo, họ đi cùng một chiếc xe, ngồi cùng bàn, Lưu Bị coi Trương Tùng như một vị khách danh dự.
Trương Tùng vì lẽ đó mà cảm thán: “Tào Tháo ngạo mạn, Lưu Hoàng Thúc khiêm tốn, là một minh chủ hiếm có”.
Để báo đáp sự nồng hậu của Lưu Bị, Trương Tùng đã dâng cho Lưu Bị bản đồ 41 châu quận tại Ích Châu.
Sau này, ông lấy cái chết để báo đáp đổi lấy cơ hội cho Lưu Bị chiếm được Ích Châu.
Sau khi Lưu Bị tiến vào Ích Châu, Tào Tháo rất hối hận nhưng cũng không thể làm được gì. Từ thợ dệt chiếu, bán giày cho đến Chiêu Liệt đế nhà Hán, hầu hết những người ủng hộ Lưu Bị đều sinh ra trong gia đình nghèo và xuất thân từ tầng lớp đáy xã hội. Nhưng tất cả họ đều trung thành và chân thành. Vì vậy, khi gặp một người yếu đuối, đừng ức hiếp mà hãy thu phục họ.
Tôi đồng ý với một câu nói: Trí khôn thực sự không nằm ở việc ngưỡng mộ kẻ mạnh mà là ở việc tôn trọng kẻ yếu. Đừng làm nhục người khác chỉ vì họ là kẻ yếu, cũng đừng vì bản thân hơn người mà khinh nhục bất cứ ai. Đặt lòng tự trọng của người khác lên hàng đầu chính là đang mở ra lối thoát cho cuộc sống của chính bạn.
Khi bạn cần, sự tôn trọng và lòng tốt mà bạn cho đi sẽ trở thành thứ giúp bạn lật ngược thế cờ.
03. Người dũng cảm thích sự mạnh mẽ
Năm Kiến An thứ ba, Gia Cát Lượng có ý định Bắc phạt, tuy nhiên người man di thường gây rối ở phương nam.
Người man di vốn dũng mãnh, Gia Cát Lượng nhiều lần sai sứ giả đến trấn an nhưng không có tác dụng. Vì vậy, Gia Cát Lượng đích thân dẫn quân tiến về phía nam, sau khi thành công chuẩn bị rút lui thì thủ lĩnh của họ là Mạnh Hoạch dẫn quân tấn công quân Thục.
Gia Cát Lượng biết Mạnh Hoạch dũng cảm, giỏi đánh trận, ý chí kiên cường và rất được lòng người ở đây nên muốn để hắn đầu hàng một cách tâm phục khẩu phục.
Sau khi bị bắt sống lần đầu tiên, Mạnh Hoạch không phục, nói: “Ta không cẩn thận rơi vào bẫy của ngươi, làm sao ta có thể tâm phục khẩu phục.” Gia Cát Lượng cũng không ép buộc, vui vẻ để hắn trở về. Không lâu sau, Mạnh Hoạch lại bị bắt. Gia Cát Lượng lại thả hắn đi.
Sau đó, Mạnh Hoạch đã thử nhiều mưu kế nhưng Gia Cát Lượng đều nhìn thấu tất cả nhưng vẫn không giết Mạnh Hoạch.
Đến lần thứ bảy, Gia Cát Lượng vẫn thả Mạnh Hỏa, cho hắn thêm một cơ hội.
Lần này, Mạnh Hỏa bị thuyết phục: “Công, oai uy của ngài, người Nam sẽ không nổi dậy nữa.”
Cứ như vậy, Mạnh Hoạch và những người khác cuối cùng đã thuận theo quân Thục.
Sau đó, ngay cả sau khi nhà Thục Hán sụp đổ, vùng Nam Trung cũng không có nổi loạn.
Con người là loài động vật có ý chí mạnh mẽ.
Người dũng cảm thích thể hiện sức mạnh, họ sẽ không bị lay động chỉ vì một vài lời nói.
Từ xa xưa, anh hùng trân trọng những người có năng lực thực sự cũng sẽ đánh giá cao những người có năng lực tương đương.
Muốn tiếp xúc với một người như vậy, đừng khoe khoang, cũng đừng không nhất quán trong lời nói và việc làm của mình, thay vào đó, hãy thể hiện năng lực thực sự của bản thân, để họ nghĩ rằng bạn là người có thể sánh ngang với họ trong thế cờ, có như vậy, họ sẽ tự nguyện ý mà kết giao với bạn, hơn nữa còn là tâm phục khẩu phục.
▽
Tam Quốc loạn lạc, chư hầu nổi dậy, sở dĩ Tào, Lưu, Tôn có thể nổi bật lên giữa quần hùng đó là bởi khả năng kiểm soát chính xác bản chất con người của mình.
Khi bạn hiểu rõ hơn về bản chất con người, bạn sẽ nắm bắt được logic cơ bản về cách xã hội vận hành.
