Tôi đã từng thấy một câu hỏi như vậy trên mạng xã hội. “Con tôi không có động lực học tập, điểm số cũng không có tiến bộ, sắp vào học cấp 2… Xin hỏi mọi người, cha mẹ có con học giỏi có điểm gì chung? Tôi nên giáo dục con theo hướng nào?”. Chị cũng chia sẻ thêm, hàng ngày chị o ép, thúc giục cậu con trai khiến thằng bé rơi vào trạng thái mỏi mệt, chán nản, sợ học, và chính chị cũng stress nặng khi phải đóng vai ‘mẹ hổ’, trong khi kết quả học tập của con không được cải thiện. 

Về câu hỏi này, nhiều cư dân mạng đã đưa ra câu trả lời dựa trên kinh nghiệm cá nhân của mình. Tôi biên tập lại bài viết này dựa trên những câu trả lời nhận được nhiều lượt yêu thích.

Nếu bạn cũng là một bậc phụ huynh đang lo lắng về kết quả học tập của con mình, tôi hy vọng 3 gợi ý sau đây sẽ hữu ích với bạn.

01. Không chỉ cho con đọc, hãy khơi gợi tình yêu sách ở con

Có người nói rằng hình ảnh đẹp nhất của một gia đình là khi có tiếng nói cười trong bếp, có mùi thơm trong phòng làm việc và tiếng thì thầm sẻ chia trong phòng ngủ.

Cái gọi là “mùi thơm” ở đây chỉ mùi giấy trong trang sách, mùi mực của bút.

Đọc sách là một phương pháp quan trọng để tiếp thu tri thức, đồng thời cũng là nền tảng nuôi dưỡng niềm đam mê học tập và khả năng tư duy của trẻ. Cha mẹ yêu thích việc đọc và khuyến khích con cái thường có thể tạo dựng một môi trường gia đình tràn ngập yêu thương.

Đam mê đọc sách đồng nghĩa với đam mê suy nghĩ và tư duy phản biện. Làm sao một người luôn tràn đầy niềm tin vào cuộc sống lại không trở thành tấm gương sáng cho con mình? Họ là những người xuất sắc trong việc truyền tải những giá trị trí tuệ từ sách đến trẻ nhỏ thông qua cả lời nói lẫn hành động.

1 người chị họ của tôi chỉ học hết cấp hai nhưng đã nuôi dạy ba người con đỗ vào các trường đại học hàng đầu. Chị hiếm khi xem video ngắn, thay vào đó, chị dành thời gian đọc những tác phẩm kinh điển trong nước và quốc tế sau khi hoàn thành công việc đồng áng. Nhờ sự ảnh hưởng từ chị, các con chị đã hình thành thói quen đọc sách ngay từ nhỏ. Chị chưa từng phải nhắc nhở con làm bài tập về nhà.

Suhomlinsky từng nói: “Cách dạy trẻ thông minh không phải là kêu con học bù hay tăng lượng bài tập về nhà cho con, mà là đọc, đọc và đọc”.

Quả thực, đọc sách không chỉ có thể mở rộng kiến thức cho trẻ mà còn giúp trau dồi trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo của trẻ, tạo nền tảng vững chắc cho việc tự học sau này.

02. Đừng chỉ chăm chăm bám vào kiến thức, chú ý hơn đến phương pháp

Người xưa dạy, cho người cá chi bằng dạy anh ta cách câu cá.

Trong quá trình giáo dục trẻ, chỉ tập trung vào các điểm kiến thức thôi là chưa đủ. Điều quan trọng hơn là dạy trẻ phương pháp và chiến lược học tập.

Cha mẹ biết hướng dẫn con làm chủ thế giới quan và phương pháp luận khoa học có thể giúp con hình thành hệ thống nhận thức của riêng mình càng sớm càng tốt, để con có thể dễ dàng xử lý các vấn đề gặp phải trong học tập.

Cư dân mạng @sunny từng đề cập đến việc cha mình, một người không biết gì về âm nhạc, đã giúp đỡ cô ra sao khi cô gặp khó khăn trong quá trình luyện tập piano.

Cô đã có thể chơi những bản piano của Bach ngay từ khi còn nhỏ.

Nhưng đằng sau đó là đôi bàn tay của tôi sưng tấy đỏ bừng vì bị giáo viên đánh, lòng tự trọng của cô cũng bị ảnh hưởng rất nhiều.

Bố cô không hiểu âm nhạc nhưng ông rất biết cách học và lập kế hoạch.

“Đầu tiên, bố đo lường tổng khối lượng công việc và tìm hiểu xem sẽ mất bao lâu để luyện tập từng phần theo tiêu chuẩn.

“Thứ hai, bố tính toán tôi có thể tập piano nhiều nhất mỗi tuần trong bao lâu. Cuối cùng, bố đưa cho tôi một kế hoạch tùy theo mức độ cấp bách của nhiệm vụ.”

Kết quả là dù không có sự giám sát của bất kỳ ai, cô đã làm theo kế hoạch và hoàn thành những nội dung mà ban đầu tưởng chừng như không thể làm được, thậm chí còn làm tốt hơn nhiệm vụ mà giáo viên giao.

“Đó là lần đầu tiên trong đời tôi cảm thấy vô cùng kinh ngạc. Thì ra phương pháp đúng đắn có thể giúp một người chưa biết gì về âm nhạc giúp một đứa trẻ đạt được thành công trong việc tập đàn piano, đồng thời cũng có thể giúp họ thoát khỏi nỗi sợ hãi và vượt qua những ngọn núi tưởng chừng như không thể vượt qua. Đây chính là sức mạnh của việc học tập có phương pháp.”

Cái gọi là phương pháp học tập là tìm ra các quy tắc học tập và nghiên cứu một cách có mục tiêu.

Cha mẹ thông minh sẽ không giới hạn việc con học gì mà quan tâm nhiều hơn đến cách con học.

Với chìa khóa trong tay, bạn có thể đi bất cứ nơi đâu.

03. Đừng làm mọi thứ cho con, hãy khuyến khích trẻ tự lập

Một đứa trẻ quá phụ thuộc vào cha mẹ sẽ khó có thể tự lập trong cuộc sống sau này.

Cha mẹ biết buông bỏ và khuyến khích con tự lập có thể nuôi dạy nên những đứa trẻ có trách nhiệm và tự chủ hơn.

Tôi từng thấy một bài đăng của một giáo viên trung học cơ sở trên trang cá nhân.

Cô kể về hai học sinh cô từng dạy. Họ đều là con gái nhưng tính cách và cuộc sống của họ hoàn toàn khác nhau.

C là một học sinh xuất sắc, thực tế và có kỷ luật tự giác; D có điểm trung bình nhưng có nhân cách tốt và giỏi đoàn kết các bạn trong lớp.

Cha mẹ C vô cùng “quan tâm” đến con cái, mọi việc đều xoay quanh con cái. Họ thậm chí còn nói chuyện điện thoại với giáo viên chủ nhiệm hàng ngày để tìm hiểu về kết quả học tập của con mình ở trường.

Ngay cả những vấn đề tầm thường như đi vệ sinh bao nhiêu phút, cha mẹ cũng phải hỏi đi hỏi lại để mỗi phút, mỗi giây thời gian của con đều được tận dụng cho việc học.

Ngoài ra, phụ huynh cũng nên can thiệp vào những vấn đề nhỏ như việc bạn cùng bàn đổ mồ hôi, đèn trong lớp quá chói, lớp quá ồn ào và để giáo viên chủ nhiệm phối hợp…

Ngược lại, bố mẹ D lại là những bậc cha mẹ khá hiền hòa.

Dù hiếm khi nói chuyện qua điện thoại với giáo viên chủ nhiệm nhưng họ biết rất rõ tình hình của lớp.

Theo họ, sau giờ học, cô con gái họ sẽ kể cho họ nghe những gì đã xảy ra trong ngày, bạn này viết thư tình và bị bạn cùng lớp phát hiện, bạn này bị ngã khi đang chạy chơi…

Dưới hai phương pháp giáo dục khác nhau, nhân cách và hướng sống của trẻ cũng thay đổi.

C được nhận vào trường trung học trọng điểm tỉnh như mong muốn và sau khi tốt nghiệp, C cũng đỗ vào một trường đại học trọng điểm. Tuy nhiên, vì không quen sống tập thể và không thể tự chăm sóc cho chế độ ăn uống, sinh hoạt hàng ngày nên C buộc phải dừng việc học.

D thi đỗ vào một trường cấp 3 ít danh tiếng hơn và đạt kết quả xuất sắc trong kỳ thi tuyển sinh đại học, được học chuyên ngành mà mình yêu thích. Cô cũng luôn tự đưa ra quyết định cho cuộc đời mình và mọi thứ gần như luôn diễn ra suôn sẻ.

Tính tự lập là nền tảng quan trọng để trẻ có được chỗ đứng vững chắc trước giông bão của cuộc đời.

Những bậc cha mẹ có xu hướng lo toan mọi việc có thể dễ dàng bỏ bê việc trau dồi những khả năng khác của con mình ngoài việc học tập, thành tích học tập của con tuy tốt, nhưng nhìn rộng ra cả cuộc đời, chắc chắn sẽ tiềm ẩn những mối nguy hiểm cho tương lai của đứa trẻ.

04

Không có câu trả lời tiêu chuẩn trong giáo dục. Đó là một bông hoa có hương thơm, không phải chỉ là một bông hồng; là một con chim có thể bay, không phải chỉ là một con đại bàng.

Một nền giáo dục tốt không chỉ quan tâm đến điểm số của trẻ mà còn quan tâm đến cả nhân cách và tâm hồn của trẻ.

Một người có trí óc minh mẫn, nhân cách hoàn chỉnh, tâm hồn phong phú, mới có khả năng đương đầu với những khó khăn không ngừng trong cuộc sống.

Nhà thơ Yeats đã nói: “Giáo dục không phải là đổ đầy nước vào thùng và nhóm lửa lên”.

Tôi mong rằng mỗi bậc cha mẹ có thể thắp lên ngọn lửa trong trái tim con cái mình, để chúng bay tự do trong đại dương trí tuệ, trở thành những nhà lãnh đạo trước hết là của chính mình, sau là của một thế giới tốt đẹp hơn.

Diệu Đan